10 เงิน: อดีต ปัจจุบัน และอนาคต ความสะดีวกสบัายที �เก ิดีขีึ �นจากการ์ใช�เง ินเปั ็นสื �อกลางเพิื �อชําร์ะ ทําให�หลายส ังคมม ีสิ �งที �ใช�แทนเง ินในหลายร์้ปัแบับั แติ ่การ์จะเปั ็นที �ยอมร์ ับัใน กา ร์ชํา ร์ะก็ขีึ �นอ ย้่ก ับัธร์ร์ มเ นียม ขีอง สังคม เ งินที �ยอม ร์ับัใน สังคมห นึ �งอาจไ ม่ เปั ็นที �ยอมร์ ับัในส ังคมหนึ �งก ็ไดี� หากจ ินตินาการ์ว ่าม ีมน ุษย์ติ่างดีาวติ�องการ์ ค�าขีายก ับัเร์า คร์ั �งแร์กที �ทําการ์ค�าก ันเร์าก ็คงไม ่อยากร์ับัเง ินติ ่างดีาวเพิร์าะไม ่ มั �นใจว่าจะนําไปั ใช�ที �ไหนไดี� ซึ �งธร์ร์มเน ียมส ังคมนี �อาจเก ิดีขีึ �นเองโดียธร์ร์มชาติิ (เช่น การ์ค�าขีาย) หร์ือโดียพิล วัติทางการ์เมืองและสังคม เช่น การ์กําหนดีให� จ่ายภาษ ีดี�วยเง ินติร์าที �กําหนดีเท ่านั �น หร์ ือการ์พิยายามสร์�างความหายากเท ียม (artificial scarcity) ซึ�ง Schoenberger (2011) ไดี�เสนอมุมมองว่าความมีค่า ขีองทองอาจมาจากความพิยายามขีองคนกลุ่มหนึ �งในการ์สร์�างค ่าน ิยมขีึ �นมา ทําใ ห� มอง ว่าเงินเปั็นสิ �งสมม ุติิที �สังคมอ ุปัโลก ขีึ �นมาเองก ็ไดี� ยิ �งเปั็นที �ยอมร์ ับั ก็ยิ�งมีค่า นักเศร์ษฐศาสติร์์มักเร์ียกปัร์ากฏการ์ณิ์นี�ว่า network effect หร์ือ network externalities 1 3. เค่ร ่ � องร ักษามููลค่่า (Store of Value) เมื �อเร์าขีายส ินค�าไปัแล�ว เร์าอาจไม ่ไดี�อยากซื �อส ินค�าอื �นท ันท ีเพิร์าะ มีความไ ม่แน่นอนมากมาย ที �เกิดีขีึ �นไ ดี� เ ช่น สินค� าเ ร์าอาจ มีขีายเ ปั็นร์อบัๆ ติามฤดี้กาล ไม ่ไดี�ขีายไดี�สม�ําเสมอ ไม ่ไดี�ผู้ล ิติไดี�ติลอดี หร์ ืออ ัติร์าแลกเปัลี �ยน สินค�าม ีแนวโน�มที �จะเปัลี �ยนแปัลงในอนาคติ เปั ็นติ�น หากไม ่มีเคร์ื �องร์ ักษา ม้ลค่าที�เหมาะสม เร์าอาจติ�องซื�อสินค�าอื�นสะสมไว�แทน ซึ�งอาจเสื�อมสภาพิ ส้ญหาย ดี�อยม้ลค ่า หร์ ือยากติ ่อการ์ร์ ักษา ทั �งนี � มีสินทร์ ัพิย์มากมายที �สามาร์ถึ เปั ็นเคร์ื �องร์ ักษาม้ลค ่าไดี� เช ่น ผู้ลิติผู้ลทางเกษติร์ สินค�า ที �ดีิน ทองคํา สัญญา เงินก้� หุ�นสามัญ เมื�อติ�องการ์ร์ักษาม้ลค่า การ์ใช�สินทร์ัพิย์ที�มีคุณิค่าในติัวเอง (intrinsic value) แทนเง ิน สามาร์ถึนําไปับัร์ ิโภค ใช�งาน หร์ ือสร์�างปัร์ะโยชน ์ไดี� ก็มักเปั็นสิ�งที�พิบัไดี�มากในหลายสังคมเช่นกัน 1 กล่่ าวก ั น ว่ าแนวคิิ ดน ้� สามารถส ื บย้้ อนไปได ้ ถึ ง Carl Menger ที่ ้ � เริ � มเขี ้ ย้นถ ึ งเรื �องคิ ุ ณสมบ ั ติิ network effect ขี องเ งิ นติั � งแติ ่ ปล่ าย้ศติวรรษที่ ้ � 19 ซึ่ ึ � งผู้้ ้ อ่ านสามารถศ ึ กษาประ วั ติิ ขีองแนวคิิ ดได ้ ในบที่คิวาม วิ จัั ย้ขี อง Stenkula (2003)