„Gdzie Laszczka, tam Bóg...” Katalog dzieł sztuki zgromadzonych w Społecznym Muzeum Konstantego Laszczki w Dobrem

„Gdzie Laszczka, tam Bóg...” Katalog dzieł sztuki zgromadzonych w Społecznym Muzeum Konstantego Laszczki w Dobrem Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury DOBRE 2022

Spis treści Społeczne Muzeum Konstantego Laszczki w Dobrem ul. Kościuszki 2, 05-307 Dobre I. Roman Postek. Konstanty Laszczka - zbiory muzeum w Dobrem 6 tel. 663 489 519, e-mail: [email protected] www.muzeumlaszczka.pl II. Beata Nessel-Łukasik - Historia powstania Społecznego Muzeum 12 Konstantego Laszczki w Dobrem Zespół redakcyjny: dr Agnieszka Pasztor, dr Beata Nessel – Łukasik, Roman Postek, Emilia Szymańska, 1. Portrety 17 Jadwiga Grzenda Fotografie, projekt, skład, opracowanie graficzne, korekta: FOTO VIDEO Natalia Zaleska 2. Rzeźby monumentalne 37 Tłumaczenie: Ewelina Gałązka – Przybysz Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka w Dobrem, ul. Kilińskiego 1, 05-307 Dobre 3. Rzeźby symboliczne 51 Druk i oprawa: Emte - Druk Marcin Telak 4. Rzeźby animalistyczne i fantastyczne 73 Nakład: 400 egz. 5. Ceramika 89 6. Medalierstwo 95 7. Malarstwo 129 8. Medale, odznaczenia i inne pamiątki Konstantego Laszczki 135 9. Z walizki Jana Zycha 145 ISBN 978-83-965655-0-1 © Copyright by Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka w Dobrem Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie, kodowanie w urządzeniach przetwarzania danych, odtwarzanie w jakiejkolwiek formie oraz wykorzystywanie w wystąpieniach publicznych – również częściowe – tylko za wyłącznym zezwoleniem właściciela praw autorskich.

em Okres paryski miał ogromny wpływ na ostateczne ukształtowanie się dojrzałej twórczości I. K I. Konstanty Laszczka – zbiory muzeum w Dobrem Konstantego Laszczki. W ślad za rzetelną pracą i nauką w renomowanych uczelniach przyszedł burzliwy onstanty Lasz rozwój talentu i pierwsze sukcesy. Rozwijając się pod wpływem nowych prądów, a zwłaszcza impresjonizmu Augusta Rodina, artysta dążył do osiągnięcia własnego stylu, choć wpływ wielkiego Francuza w jego eum w Dobr Konstanty Laszczka urodził się 3 września 1865 roku w mazowieckiej wsi Makówiec Duży koło dziełach z tego okresu jest nietrudny do odczytania (aczkolwiek sam Laszczka temu zaprzeczał). Dobrego. Jego rodzicami byli Antoni Laszczka i Katarzyna z Kupców. Antoni Laszczka, aby utrzymać Laszczka brał udział w wystawach Société des Artistes Français. W 1895 roku wystawił rzeźby: Rozpacz y muz liczną rodzinę (ośmioro dzieci), chwytał się różnych zajęć, w tym prowadził karczmę w Makówcu i Opuszczony, w 1896: Lato i Zima (inny tytuł La cigale - Konik polny). W tym samym roku Zima otrzymała czka – zbior przy trakcie z Warszawy. Z pewnością w domu Laszczków się nie przelewało, lecz trudno nazwać na wystawie w warszawskiej Zachęcie pierwszą nagrodę. W 1896 roku, po ukończeniu z wyróżnieniem dzieciństwo Konstantego biednym, jako że miał czas na naukę i możliwość uprawiania swojej główniej studiów w École Nationale et Spéciale des Beaux-Arts, Konstanty Laszczka powrócił do Warszawy. Aby pasji - rzeźbiarstwa. Spod jego ręki wychodziły fantastyczne stwory oraz karykatury kolegów i nauczycieli zarobić na utrzymanie, podjął pracę nauczyciela rysunku na pensji żeńskiej Anieli Hoene-Wrońskiej wykonywane w drewnie i glinie. Trzeba było łutu szczęścia, aby zdolnym młodzieńcem zainteresował oraz w szkole Ronthalera, gdzie pracował do 1899 roku. W 1897 ożenił się z Marią Heleną Alojzą y muz czka – zbiorsię zamożny ziemianin - Jan Ostrowski (notabene do dziś nie ustalono, jakiego majątku w okolicy był Strońską, z którą miał czworo dzieci: Czesława, Bogdana, Jadwigę i Janinę. Nie zaniedbywał pracy on właścicielem). Widząc pasję i talent Laszczki opłacił mu wyjazd do Warszawy i ulokował go w 1885 twórczej, tworząc m.in. popiersie symboliczne W nieskończoność, rzeźby o tematyce mitologicznej eum w Dobr roku w pracowni znajomego warszawskiego rzeźbiarza Jana Kryńskiego (1850–1890). W ten sposób Prometeusz, Orfeusz, Edyp i Antygona. Punktem przełomowym był rok 1899, kiedy to Julian Fałat zaprosił rozpoczęła się artystyczna droga Konstantego Laszczki (liczył sobie już 20 lat). Jego styl nauki przypominał Konstantego Laszczkę do objęcia funkcji kierownika katedry rzeźby w reorganizowanej właśnie Szkole drogę artystów w średniowieczu i renesansie: Laszczka nie wstąpił na uczelnię artystyczną, lecz znalazł Sztuk Pięknych (od 1900 Akademii Sztuk Pięknych) w Krakowie. W 1905 roku Laszczka otrzymał tytuł onstanty Laszsię w pracowni rzeźbiarskiej, poznając od podstaw rzemiosło i tajniki tej profesji. profesora zwyczajnego. W latach 1911 - 1912 i 1929 - 1930 był rektorem krakowskiej ASP. Także po I. K Sytuacja Warszawy po stłumionym niedawno powstaniu styczniowym była specyficzna - przejściu na emeryturę w 1935 prowadził wykłady, a w roku 1936 otrzymał tytuł profesora honorowego em prowincjonalne miasto imperium carów, stłamszone gospodarczo i politycznie, nie mogło liczyć ASP. Laszczka talenty pedagogiczne wykazywał już podczas pracy w szkolnictwie w Warszawie, ale na państwowy mecenat przejawiający się w znaczących zamówieniach rządowych. Jego elita nie skrzydła rozwinął dopiero w Krakowie i to ze wspaniałym skutkiem: z jego pracowni wyszli wybitni obfitowała w zamożnych wielbicieli sztuki. Artyści z konieczności chwytali się różnych zleceń i stąd rzeźbiarze, którzy mocno zaznaczyli się w historii sztuki polskiej i światowej: Stanisław Szukalski, Bolesław dużą część twórczości Jana Kryńskiego stanowiły popiersia portretowe, epitafia i rzeźby nagrobne. Biegas, Ksawery Dunikowski, Olga Niewska, czy Ludwik Puget. Indywidualność i osobowość mistrza nie Kryński współpracował także z fabryką Norblina i Wernera oraz zakładami Frageta, projektując wzory ograniczała swobody twórczej podopiecznych, którym jedyne co starał się szczególnie zaszczepić, był platerowanych, srebrnych i brązowych świeczników, wazonów, pater itp. Po śmierci Jana Kryńskiego jego szacunek dla rzetelnej pracy, która jest nie mniej ważna od talentu. Laszczka dał się poznać jako pedagog pracownię (wraz z pomocnikami) przejął przyjaciel zmarłego - rzeźbiarz Ludwik Pyrowicz (1859–1910), – mentor, podkreślający wartość odkrycia i docenienia indywidualizmu każdego ucznia – artysty. Nie znany jako autor kamiennych rzeźb nagrobkowych oraz m.in. cyklu medalionów, przedstawiających bez przyczyny był ulubieńcem studentów. Z ogromnym zamiłowaniem wtajemniczał ich w całokształt wielkich Polaków. Laszczka próbował w tym czasie motywów rodzajowych (np. Dziewczyny wiejskie) oraz rzeźbiarskiej wiedzy. Sam opanował perfekcyjnie kucie w kamieniu, marmurze, granicie oraz rzeźbienie wykonywał płaskorzeźby portretowe bohaterów narodowych. w drewnie. Laszczka podkreślał, że twórczość rozwija się wyłącznie tam, gdzie jest wiara artysty we własne siły i umiłowanie swojej pracy. Okres warszawski to dla Laszczki nie tylko nauka i praca artystyczna. Postawa patriotyczna W XIX i początkach XX w. rzeźbiarze popularność i sławę zyskiwali głównie dzięki realizacjom wyniesiona zapewne z domu, przejawiała się jego udziałem w przemycaniu do Królestwa Polskiego monumentalnym. Dziwne fatum sprawiło, że większość wielkoformatowych dzieł Konstantego Laszczki i kolportowaniu nielegalnych wydawnictw, do których zaliczały się słynne cykle rysunków Polonia i Lithuania przepadło w wyniku kolejnych wojen, a inne jego zamierzenia podejmowane w tej dziedzinie nie Artura Grottgera. Po kilku latach praktykowania Konstanty Laszczka poczuł się na tyle pewnym swoich zostały wprowadzone w życie. Grobowiec Krasińskich w Opinogórze został zniszczony w czasie umiejętności, że w 1891 roku wystawił w konkursie zorganizowanym przez Towarzystwo Zachęty Sztuk wojny. Pomimo wygrania konkursu w 1910 roku fiaskiem zakończyła się planowana budowa pomnika Pięknych dwie rzeźby: akt Do kąpieli i popiersie Czarna dusza. Otrzymał pierwszą nagrodę i stypendium namiestnika Galicji - Andrzeja Potockiego we Lwowie. Zachowała się natomiast secesyjna w wyrazie z fundacji Ignacego Ciszewskiego, co umożliwiło mu wyjazd na studia do Paryża. rzeźba Anioł Zemsty na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, ustawiona w roku 1910 w hołdzie ofiarom Laszczka żył w Paryżu bardzo skromnie, odżywiał się i mieszkał po spartańsku, wiadomo też, że artyleryjskiego bombardowania miasta przez Austriaków w 1848 r. Kolejnym monumentalnym dziełem dorabiał, pracując przy pompach w kanalizacji miejskiej. Twarda szkoła wiejskiego życia, jaką odebrał Laszczki był pomnik Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy, wykonany z brązu w 1927 roku, zniszczony w dzieciństwie i wczesnej młodości, entuzjazm do sztuki i wiara we własne siły, pozwoliły mu przetrwać przez Niemców. Jego fascynacja epopeją Legionów Józefa Piłsudskiego znalazła swój wyraz w pomniku trudności, mogące złamać mniej odporne charaktery. Szczególnym opiekunem Konstantego Laszczki był wykonanym w 1928 w Czarkowych nad Nidą, dedykowanym legionistom poległym w stoczonej tam w tym czasie Juliusz Czechowski, członek Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, który zabiegał bitwie. Marszałka siedzącego na tronie - karle, przedstawił artysta w pomniku w Kołomyi, odsłoniętym o jego sprawy finansowe, wysłał mu pieniądze, troszczył się o warunki życiowe z prawdziwie ojcowskim w 1929 r. Oba legionowe monumenty zniszczyli Sowieci w czasie II wojny światowej. Kolejnym wybitnym staraniem, informował o sukcesach artysty środowisko warszawskie i zabiegał, aby imię Laszczki zyskało dziełem był pomnik - fontanna U źródeł Wisły, przedstawiający największą polską rzekę w postaci pięknej należny mu rozgłos w kraju. Laszczka kształcił się w Académie Julian a następnie w École Nationale dziewczyny, stojącej z bukietem kwiatów i zbóż nad źródłem i basenem z obramowaniem z granitu. et Spéciale des Beaux-Arts, czyli paryskiej Akademii Sztuk Pięknych u znanych rzeźbiarzy francuskich Także ta rzeźba została zniszczona w czasie II wojny, pozostał po niej szkic wykonany w gipsie (obecnie - Antoniego Mercié i Alexandra Falguiére’a oraz Jeana Léona Gérôme’a. W czasie pobytu w Paryżu w muzeum, w Dobrem). nawiązał szereg znajomości wśród artystów z Polski. Jego pracownia sąsiadowała z atelier Stanisława W latach 30. Laszczka wycofał się z rywalizacji artystycznej i nie uczestniczył w konkursach Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera, bywali u niego Władysław Ślewiński, Ludwik de Laveaux, Zenon na pomniki i innych przedsięwzięciach o charakterze monumentalnym. Ta postawa, wymuszona m.in. Przesmycki „Miriam”, Antoni Kamieński. Nawiązane przez nich wzajemne, bliskie kontakty poświadczają, wiekiem artysty, utrudniła mu osiągnięcie takiej pozycji w historii sztuki polskiej, do jakiej uprawnia jego że Laszczka był postacią lubianą i poważaną w towarzystwie tych wybitnych intelektualistów. Jakże daleko talent i dzieła realizowane w mniejszej skali. zawędrował dzięki swym talentom i pracy syn karczmarza z Makówca Dużego. 6 7

em Dużą część twórczości Laszczki zajmuje twórczość portretowa, realizowana w gipsie, drewnie, I. K kamieniu, metalu i ceramice. Wykonał ponad 100 rzeźb portretując wybitne postacie historyczne, I. Konstanty Laszczka – museum collection in Dobre onstanty Lasz artystów sobie współczesnych, a także żonę i dzieci. Jemu zawdzięczamy nowe interpretacje portretowe Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, czy Mikołaja Kopernika, będące propozycją przedstawienia Konstanty Laszczka was born on 3 September 1865 in Makówiec Duży near Dobre (a village in eum w Dobrich w ujęciu pogłębionym psychologicznie jako realnych, żyjących i odczuwających ludzi. Przyjaźń the Mazovia region). His parents were Antoni Laszczka and Katarzyna from Kupce. In order to provide for z Leonem Wyczółkowskim zaowocowała wspólnymi plenerami w Zakopanem, gdzie Laszczka wykonał kilka znakomitych rzeźb przedstawiających górali, w tym portret słynnego Sabały. Podczas wspólnych his big family (8 children) Antoni Laszczka undertook all kinds of things e.g. he ran an inn in Makówiec czka – zbior y muz wypraw w Tatry artysta, pod okiem Wyczółkowskiego, zajmował się z zapałem malarstwem pejzażowym. situated on the road to Warsaw. Laszczka’s home was not well off, but it would be an overstatement to call it poor. He had time to learn and opportunity to enjoy and practise his main passion - sculpture. Kilka najlepszych rzeźb z dorobku Laszczki poświęcona jest kobietom, ukazanym w formie aktu He created excellent creatures and caricatures of his friends and teachers in wood and clay. As luck lub portretu. Postaci kobiet charakteryzuje miękka, płynna linia oraz gładki modelunek skontrastowany would have it, Jan Ostrowski - a wealthy landowner got interested in Laszczka’s talent - up to now it has czka – zbiorniekiedy z chropowatą, impresjonistyczną fakturą pozostałych fragmentów rzeźby. Akt Zima znany też not been determined what property he owned in the area. Seeing Laszczka’s passion and talent Jan y muz jako Cigalle (franc. Konik polny), nawiązuje w treści do bajki Lafontaine`a o beztroskim koniku polnym, Ostrowski organised his stay at Jan Kryński’s sculpture studio in 1885. Jan Kryński (1850–1890) was zaskoczonym przez mroźną zimę. Krytyka dopatrywała się wpływów impresjonizmu i Augusta Rodina, a Warsaw sculptor and a friend of Jan Ostrowski. That was the beginning of Laszczka’s artistic career (at eum w Dobr podobnie jak w rzeźbie Rozpacz, mającej jakoby swój pierwowzór w Danaidzie Rodina. Kolejne dzieło the age of 20). His artistic education was similar to education received by artists in the Middle Ages or - Niewolnica - była tak ważna dla artysty, że dał się z nią sportretować Leonowi Wyczółkowskiemu Renaissance: he did not attend lectures at artistic academy but instead he studied sculpture from scratch onstanty Laszw znanym pastelu z 1902 r. Inna rzeźba - Smutna, doczekała się kilku interpretacji: od popiersia do in a sculpture studio. I. K prawie pełnej postaci, przedstawia zatroskaną, brzemienną dziewczynę w wiejskim stroju. W świecie Warsaw after the fall of January Uprising was peculiar - at that time the city lost its position and em sztuki u schyłku XIX wieku opanowanym obsesją „walki płci”, Laszczka pochyla się ze współczuciem was politically and economically neglected. Therefore, artists could not expect any patronage from the i sympatią nad „słabszą płcią”, czego wynikiem jest seria wymienionych rzeźb. state. In addition, Warsaw elites were rarely wealthy art lovers. Actually it was quite the opposite. Therefore Konstanty Laszczka, mający za sobą praktykę w pracowni Kryńskiego, zajmującej się wzornictwem artists had to undertake all kinds of assignments and much of Jan Kryński’s work were busts, epitaphs przemysłowym, z zainteresowaniem i zrozumieniem przyjmował ideę odrodzenia i upowszechnienia and headstones. Kryński also cooperated with Norblin and Werner Factory as well as Fraget Factory. sztuki przez zwrot do zasad rzemiosła propagowany przez ruch Arts and Crafts w Anglii (a na naszym He designed patterns for plating, silver and bronze candlesticks, vases, serving platters etc. After Jan gruncie Stowarzyszenie Polska Sztuka Stosowana założone w 1901 roku w Krakowie). Ważne było Kryński’s death his studio (with apprentices) was taken over by his friend - Ludwik Pyrowicz (1859–1910), także oddziaływanie kultury Dalekiego Wschodu, w której przedmioty wytworzone przez artystę – a sculptor known as the author of stone sculpted headstones as well as medallions depicting great Poles. rzemieślnika, były przedmiotem uwielbienia i kontemplacji na równi z dziełami malarskimi czy rzeźbą. At that time Laszczka focused on genre art e.g. Dziewczyny wiejskie ( Peasant girls) and produced portrait Będąc pracownikiem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Laszczka wprowadził ceramikę do programu reliefs of national heroes. uczelni. W 1920 roku założył pracownię ceramiczną, wyposażając ją z własnych funduszy. W latach During his stay in Warsaw Laszczka was not only focused on education and artistic work. He 1900 - 1910 współpracował z fabrykami ceramiki w Dębnikach i Skawinie. was also engaged in an illegal activity in the Kingdom of Poland i.e. sneaking and distributing illegal Rzeźby ceramiczne Laszczki to może najbardziej oryginalny wyraz jego twórczości. Obejmują publications such as Artur Grottger’s series of black-and-while panels including Polonia and Lithuania. stylizowane, dekoracyjne naczynia, plakiety portretowe i religijne (z Matką Boską) oraz figury wolnostojące. In 1891 Laszczka participated in a competition with two sculptures: Do kąpieli (Bath time) - an act and Szczególnie interesujące są rzeźby wywodzące się tematycznie z baśni i legend, posążki chimer, Czarna dusza ( Black soul) - a bust. The competition was organised by Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych smoków, zaklętych księżniczek, ptaków i demonów. Nieskrępowana fantazja twórcy dała nadzwyczajny (the Society for the Encouragement of Fine Arts). He was awarded with the first prize and a scholarship efekt w postaci oryginalnych, niepowtarzalnych dzieł, które nadal czekają na ich właściwą interpretację from Ignacy Ciszewski’s Fund, which enabled him to study in Paris. i pełne uznanie. His Paris life was modest if not spartan. In order to provide for himself, he worked part-time in the Jedyne monograficzne muzeum Konstantego Laszczki znajduje się w Dobrem, gdzie artysta municipal sewer system. However, his early life experiences in combination with great enthusiasm for art odbierał pierwszą edukację. Placówka ta prezentuje na wystawie stałej rzeźby monumentalne i ich and self-confidence helped Laszczka survive the difficult times. Especially that he also had support form projekty, portrety sławnych ludzi, członków rodziny, rzeźby symboliczne, animalistyczne oraz fantastyczne, Juliusz Czechowski - a member of Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych (the Society for the Encouragement ceramikę użytkową, medalierstwo, malarstwo. Zbiory sztuki uzupełniają zdjęcia, dyplomy, odznaczenia of Fine Arts), who not only supported him financially but also made sure that Warsaw artistic circles knew oraz materiały biograficzne Konstantego Laszczki. about Laszczka’s successes. In short, he made sure Laszczka had in Poland the reputation he deserved. The artist studied at Académie Julian and then at École Nationale et Spéciale des Beaux-Arts - Academy of Fine Arts in Paris. He received directions from such known artists as Antonin Mercié, Alexandre Falguière Roman Postek and Jean Léon Gérôme. During his stay in Paris he also made connections with Polish artists. His studio Historyk sztuki was located nearby ateliers of Stanisław Wyspiański or Józef Mehoffer. He was also acquainted with Władysław Ślewiński, Ludwik de Laveaux, Zenon Przesmycki “Miriam” and Antoni Kamieński. It seems that Laszczka was a popular and well respected man among these high-profile intellectuals. It can’t be denied that Laszczka - a son of a simple innkeeper - worked his way up thanks to his talent and diligent work. Laszczka’s Paris period highly influenced his mature works. Thorough education combined with diligent work resulted in rapid development of his talent and first successes. Constantly developing the artist worked towards creating his own style; however, one can easily notice the influence of August Rodin 8 9

em on his work from that period (the artist himself denied it). At that time Laszczka took part in exhibitions Soome of Laszczka’s best sculptures depict women (he created portraits and acts). Women in his I. K organised by Société des Artistes Français (Society of French Artists). In 1895 he submitted two sculptures: works are soft and smooth. Sometimes the smoothness is emphasised by rough texture of other elements onstanty Lasz Rozpacz (Despair) and Opuszczony (Abandoned), in 1896: Lato (Summer) and Zima (Winter also known of sculptures. At the end of 19th century the artistic world was obsessed with the idea of battle between as La cigale - Grasshopper). Later that year Zima (Winter) was awarded with the first prize in an exhibition the genders. However, Laszczka seemed to be very empathetic and friendly towards women and his eum w Dobrorganised by Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych (the Society for the Encouragement of Fine Arts in sculptures prove that. Niewolnica (Slave) was so important for Laszczka that he let Leon Wyczółkowski Warsaw). In 1896, having graduated École Nationale et Spéciale des Beaux-Arts (School of Fine Arts portray him with the sculpture in 1902. Smutna (Sad) depicts a sad pregnant peasant girl. This sculpture y muz in France) with honours, Laszczka returned to Warsaw. In order to earn his living he took up a position was created several times. Each time it was a variation of the original. Yet another sculpture - Zima (Winter) czka – zbior of a drawing teacher in a female boarding school run by Aniela Hoene-Wrońska and another one run also known as Cigalle (Grasshopper), was inspired by Lafontaine’s fairy tale about a careless grasshopper, by Edward Alexander Ronthalerl. He worked there until 1899. In 1897 he married Maria Helena Alojza who was taken off-guard by frosty winter. Critics pointed out a big influence of impressionism and August Strońska and they had four children: Czesław, Bogdan, Jadwiga and Janina. He did not abandon his art Rodin on Laszczka’s work. They also claim that Rozpacz (Despair) was inspired by Rodin’s Danaid. at that time. In those years he created W nieskończoność (In infinity) - a mythologically inspired figurative Laszczka’s experience in Kryński’s studio influenced his attitude towards the ideas promoted by the y muz czka – zbiorbunt, sculptures: Prometeusz (Prometheus), Orfeusz (Orpheus), Edyp (Oedipus) and Antygona (Antigone). Arts and Crafts movement from England i.e. recapturing the spirit and quality of traditional craftsmanship. A major breakthrough happened in 1899, when Julian Fałat offered Konstanty Laszczka the position of He was a member of Stowarzyszenie Polska Sztuka Stosowana (Association for Polish Applied Art) eum w Dobr Head of Faculty of Sculpture at the Academy of Fine Arts in Cracow. In 1905 Laszczka was nominated as established in 1901 in Cracow. In his artistic creation Laszczka also drew inspiration from the culture of professor at the Academy of Fine Arts. In the years 1911-1912 and 1929-1930 he served as Rector at the Far East. Everyday utensils that Laszczka created in his studio also gained recognition. It was Laszczka Academy of Fine Arts in Cracow. Even when he retired in 1935 he still conducted lectures and in 1936 who introduced ceramics into the curriculum of the Academy of Fine Arts in Cracow. In 1920 he founded onstanty Laszhe was nominated as honorary professor at the Academy of Fine Arts in Cracow. Laszczka’s pedagogical I. K talent was undeniable right from the start when he worked in Warsaw, but he fully developed as a mentor and financed a ceramic studio. In the years 1900-1910 he cooperated with ceramic factories in Dębniki em in Cracow. While working at the Academy, he educated Polish sculptors, many of whom became well and Skawina. known both in Poland and worldwide: Stanisław Szukalski, Bolesław Biegas, Ksawery Dunikowski, Olga Laszczka’s most original works are ceramic sculptures, such as decorative vases, plaquettes, and Niewska and Ludwik Puget. As a mentor Laszczka never limited creativity of his students. However, he figurines. Special attention should be paid to sculptures inspired by fairy tales and legends: figurines of always aimed at instilling respect for diligent work. He also emphasised the importance of identifying and chimaeras, dragons, enchanted princesses, birds and demons. Unlimited creativity of the artist resulted recognising individual talent of every student and artist. This might have been the reason for his popularity in original and inimitable works, many of which up to this day have not been fully recognised. among students. He was keen to share all his expertise in the field. He himself was a skilled sculptor and worked with various materials: stone, marble, granite and wood. He would always emphasise that talent The only monographic museum of Konstanty Laszczka is located in Dobre, where the artist first only develops when the artist believes in himself and loves his work. went to school. The museum offers a permanent exhibition of his works: monumental sculptures and In the 19th and at the beginning of 20th century artists won fame mainly through monumental drafts, portraits of famous people and family members, figurative and animalistic sculptures as well sculptures and Laszczka was not lucky with that. Unfortunately a large part of his monumental projects were as fantastic ceramics, artistic medals, portrait medallions, plaquettes and paintings. The collection is destroyed in wars and other projects did not come into being. The Krasinski family Tomb in Opinogora accompanied by photographs, diplomas, medals and biographical resources about Konstanty Laszczka. was destroyed during the war. Although in 1910 Laszczka won a competition for memorial of Andrzej Potocki in Lviv the plans fell through. A bronze statue of Henryk Sienkiewicz in Bydgoszcz created in 1927 Roman Postek was destroyed by Germans. In 1928 in Czarkowy by the Nida river Laszczka created a statue of Józef Art historian Piłsudski as a tribute to legionaries who died in the battle in 1914. Then in 1929 in Kołomyja Laszczka created another statue of Piłsudski which depicted the Polish marshal as sitting on a dwarf throne. Both sculptures were destroyed by the Soviets during World War II. Yet another brilliant work destroyed during World War II was U źródeł Wisły (At the source of the Vistula) - a fountain depicting the biggest Polish river as a beautiful girl standing over a spring and a pool with a bunch of flowers and corn (draft created in plaster is currently available in the museum in Dobre). In Cracow one can still admire Anioł Zemsty (The Angel of Revenge) - a secession style sculpture on Rakowicki Cemetery in Cracow created as a tribute to casualties of the city bombing performed by the Austrian in 1848. In 1930s Laszczka, well into his sixties, withdrew from artistic rivalry, he stopped taking part in competitions for statues. This prevented him from gaining the reputation he deserved as a highly accomplished artist. Much of his work comprises of portraits sculpted in plaster, wood, stone, metal and clay. During his life he created over 100 sculptures. He depicted prominent historical figures, artists of his times as well as his wife and children. His sculptures of Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki or Mikołaj Kopernik, present these artists from a different perspective - as real people with emotions. Together with his friend - Leon Wyczółkowski - Laszczka created on location in Zakopane. This resulted in a few excellent sculptures of Gorals including a portrait of the famous Sabała. During their Tatra excursions Laszczka enjoyed painting landscapes under Wyczółkowski’s supervision. 10 11

em II. Historia powstania Społecznego Muzeum W rezultacie na przestrzeni tych wszystkich lat działań Społecznego Muzeum Konstantego II. Historia po Laszczki w Dobrem goście odwiedzający to miejsce mieli okazję niejednokrotnie przekonać się, że Konstantego Laszczki w Dobrem rozwój tego „osobliwego muzeum” to nie tylko efekt ogromnego nakładu pracy społecznych kustoszy, ale także rezultat wieloletniej aktywności społeczności lokalnej. Dlatego można powiedzieć, że historia czki w Dobr tego miejsca zarówno odzwierciedla idee współczesnego aktywizmu, jak też pokazuje to, jak bardzo wstania Społecznego Muz Trudno jest w kilku słowach nakreślić zakres społecznego oddziaływania współczesnych muzeów. rozwój nowoczesnych muzeów zależy od budowania wokół nich kapitału społecznego - od ludzi, którzy Obserwowany od przeszło dwóch dekad dynamiczny rozwój polskiego muzealnictwa oraz zwrot ku biorąc na siebie odpowiedzialność za powierzone im dziedzictwo kulturowe, są w stanie z jednej strony publiczności spowodował, że tego typu instytucje coraz częściej podejmują się nowych wyzwań zarówno tworzyć w takich muzeach przestrzeń więziotwórczą dla lokalnej społeczności, a z drugiej uczynić z nich w sferze publicznej, jak i w życiu lokalnej społeczności. W rezultacie wiele z nich nie tylko przedkłada dziś miejsce do budowania relacji pomiędzy tym, co wydarzyło się w przeszłości, a tym, co wydarzy się model instytucji otwartej nad zamkniętą, ale także stara się wdrażać idee społecznego zaangażowania. dopiero jutro. onstantego LaszTa ostatnia kwestia wydaje się odgrywać szczególną rolę, zwłaszcza w przypadku tych muzeów, które powstają dzięki ogromnemu wysiłkowi zwykłych ludzi tak, jak to miało miejsce m.in. w Dobrem, gdzie eum K w oparciu o pracę społeczną mieszkańców, już ponad pół wieku temu doszło do powstania Społecznego Muzeum Konstantego Laszczki. Dr Beata Nessel-Łukasik Historia tego muzeum zaczęła się od wysłania zaproszenia. Był rok 1935. Po dziesięciu latach Muzealniczka i badaczka eum K pracy Społeczny Komitet Budowy Szkoły w Dobrem przygotowywał się do otwarcia nowoczesnej placówki onstantego Lasz oświatowej pod kierownictwem Jana Zycha, człowieka o wielkiej społecznikowskiej pasji. W związku z powyższym ustalono, że na uroczystości otwarcia szkoły nie powinno zabraknąć pochodzącego z tych stron Mazowsza, słynnego artysty, Konstantego Laszczki. Niestety profesor krakowskiej ASP nie mógł przyjechać wtedy do Dobrego. Pomimo to, z uwagi na relacje łączące go z Janem Zychem, które z upływem czasu stały się zalążkiem ich dozgonnej przyjaźni, Laszczka zdecydował się przesłać do Dobrego kilka wstania Społecznego Muzswoich prac, w tym m.in. popiersie Józefa Piłsudskiego, które zostało następnie umieszczone przed czki w Dobr wejściem do nowo otwartej szkoły. Tak powstał zrąb kolekcji, wokół której trzydzieści lat później zawiązał się Społeczny Komitet Budowy Muzeum Konstantego Laszczki w Dobrem. Na czele tej 69-osobowej grupy stanął wówczas Jan Zych, były kierownik szkoły, który po II. Historia poczterdziestu latach aktywnej działalności na rzecz Dobrego i jego mieszkańców nadal chciał pracować em dla lokalnej społeczności. Dlatego tak, jak miało to już wielokrotnie miejsce wcześniej podczas realizacji innych projektów społecznych, rozpoczął starania o włączenie mieszkańców w realizację kolejnego, niezwykle trudnego zadania stając się zdaniem jednego z członków komitetu „sprężyną i mózgiem powstania muzeum”. W rezultacie udało mu się zaangażować w ten proces zarówno szereg osób z lokalnej społeczności, w tym m.in. prezesa GS Walentego Pisarczyka, u którego w domu odbywały się spotkania organizatorów muzeum, jak i wielu pracowników Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Muzeum w Siedlcach oraz Muzeum Narodowego w Warszawie. To właśnie dzięki ich wspólnym staraniom w dniu 2 października 1971 roku nastąpiło otwarcie w Szkole Podstawowej im. K. Laszczki wystawy, mającej stanowić zalążek współczesnego muzeum. Jednak ambicją Jana Zycha, dzięki któremu udało się nieodwracalnie spleść losy Laszczki i jego rodziny z życiem mieszkańców Dobrego, było nie tylko udostępnianie kolekcji tworzonej z darów rodziny oraz zakupów prac pochodzących z prywatnych zbiorów i domów aukcyjnych, ale także jej opracowywanie oraz stopniowe rozbudowywanie. Dlatego po wielu latach „zmagania się z przeciwieństwami”, jak o procesie tworzenia muzeum pisał Jan Zych, oraz pracy społecznych kustoszy nie ulegało już żadnej 2 wątpliwości, że nie tylko szkolna sala o powierzchni 81 m czy udostępnione później pomieszczenie Gminnego Ośrodka Kultury przy ul. Kilińskiego 1, z siedzibą w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej, w którym ulokowano muzeum pod koniec lat 80. XX wieku, uniemożliwiało wyeksponowanie wszystkich walorów tej kolekcji. Z tego względu w 2018 r. dzięki staraniom kolejnych mieszkańców, w tym m.in. następczyni Jana Zycha, pani Jadwigi Grzendy, pielęgnującej pamięć o Laszczce, a z inicjatywy wójta gminy Dobre, pana Tadeusza Gałązki, zbiory zostały wreszcie przeniesione do specjalnie w tym celu zaadoptowanego budynku - dawnego Urzędu Stanu Cywilnego, który obecnie pełni już wyłącznie funkcje muzealne. 12 13

em The origins of Community Museum of Konstanty Laszczka in Dobre czki w Dobr The scope of impact of contemporary museums on society is difficult to outline. Polish museums have been dynamically developing for more than two decades. They became more available to the public and nowadays they play an important role not only in public but also in local communities’ lives. Social engagement seems to be especially important in case of museums established thanks to common onstantego Laszpeople’s efforts, which is exactly what happened in Dobre more than 50 years ago. It was the local community who initiated the creation of Community Museum of Konstanty Laszczka. eum K It all started with an invitation. It was 1935. 10 years of efforts resulted in establishment of a modern educational institution in Dobre. The of Social Committee of Building School in Dobre was getting ready for the official opening of the school. All activities were managed by Jan Zych - a man with great community spirit. It was agreed that such an event cannot take place without Konstanty Laszczka - a famous artist who was born in a small village near Dobre. Unfortunately, the artist could not attend the event, but he sent a few of his sculptures i.a. Józef Piłdusdski’s bust that was placed in front of the newly opened school. That was the beginning. Thirty years later this small collection gathered a group of people - Social Committee of Building Community Museum of Konstanty Laszczka. Jan Zych became chairman of the committee (69 members). At that time he was a former school wstania Społecznego Muzheadmaster and after forty years he still wanted to stay socially engaged and work for the local community. It has to be said that he was the driving force of the whole process and it was him who gathered other people around activities leading to the establishment of the museum. As a charismatic leader he managed to engage the right people in the process e.g. chairman of GS (Municipal Cooperative) - Walenty Pisarczyk, whose house became main “headquarters” for the committee meetings, many employees of II. Historia poRegional Conservationist in Siedlce, Museum in Siedlce and the National Museum in Warsaw. Thanks to their joint effort on 2 October 1971 in Primary School in Dobre the first exhibition of Laszczka’s works took place. However, Jan Zych wouldn’t be satisfied with a small collection of Laszczka’s works. He aimed for something much bigger. Although Laszczka’s family donated quite a few exhibits and others were acquired by the committee, Zych wanted to develop the collection even further. As he himself put it, the whole process was quite a struggle but after years of working on the matter it was agreed that neither the first nor the second location were sufficient to exhibit Laszczka’s art appropriately and finally in 2018 the museum was relocated to the former registry office that was rebuilt and adjusted for the purpose. But this wouldn’t have taken place if not for locals who continued Zych’s endeavors i.e. Jadwiga Grzenda, who continued Zych’s endeavours and made sure that memory of the artist won;t perish, and Tadeusz Gałązka (mayor of Dobre) who initiated renovation of the building with the museum in mind. It seems that the history of this museum is a great example of contemporary activism and it also proves that gathering a local community around joint efforts of this kind might not only strengthen the community but also help build a bridge between the past and the future. Dr Beata Nessel-Łukasik Museologist and researcher 14 15

17

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Popiersie, Juliusz Słowacki Popiersie, Mikołaj Kopernik drewno lipowe 1927 r. Wymiary: 49 x 28 x 33 cm gips patynowany 1936 r. Wymiary: 40 x 38 x 23 cm 18 19

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Popiersie, Adam Mickiewicz Popiersie, Stanisław Wyspiański gips ok. 1930 r. Wymiary: 69 x 73 x 46 cm brąz 1907/1908 r. odlew wykonany w 1977 r. Wymiary: 46 x 51 x 27 cm 20 21

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Popiersie, gen. Józef Sowiński gips 1935 r. Wymiary: 87 x 87 x 37 cm 22 23

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Płaskorzeźba, Stefan Komornicki Płaskorzeźba, Anna Raynochowa drewno 1945/1946 r. Wymiary: 57 x 32 cm gips 1936/1937 r. Wymiary: 50,5 x 39 cm 24 25

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Maska, Adam Mickiewicz Maska, Stanisława Wysocka gips ok. 1898 r. Wymiary: 50 x 37,5 x 22 cm gips 1903/1904 r. Wymiary: 28,5 x 31 x 22 cm 26 27

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Maska, ks. dr Stefan Pawlicki Popiersie, autoportret Sam sobie… gips ok. 1906 r. Wymiary: 27 x 14,5 x 9 cm terakota 1932 r. Wymiary: 56 x 66 x 21 cm 28 29

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Popiersie, córka artysty Jadwiga Córka artysty Dusia gips 1926/1927 r. Wymiary: 70 x 54 x 31 cm gips ok. 1907/1908 Wymiary: 13 x 23,5 x 17,5 cm 30 31

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Popiersie, syn artysty Bogdan Popiersie, syn artysty Czesław gips 1917 r. Wymiary: 60 x 56 x 29 cm gips 1906 r. Wymiary: 50 x 57 x 32 cm 32 33

Y 1. PORTRET 1. PORTRET Y Popiersie, córka artysty Dzidzia gips 1906 r. Wymiary: 55 x 62 x 47 cm 34 35

37

2. RZEŹB ALNE Y MONUMENT Y MONUMENT ALNE 2. RZEŹB Popiersie do pomnika, Józef Piłsudski gips 1938 r Wymiary: 84 x 94 x 46 cm 38 39

2. RZEŹB ALNE Y MONUMENT Y MONUMENT ALNE 2. RZEŹB Projekt do pomnika Apoteoza walki o niepodległość gips 1935 – 1937 r. Wymiary: 97 x 48 x 67 cm 40 41

2. RZEŹB ALNE Y MONUMENT Y MONUMENT ALNE 2. RZEŹB Szkic, Beliniacy Rzeźby do pomnika, Orzeł heraldyczny w koronie gips 1916 r. Wymiary: 34 x 70 x 40 cm ceramika glazurowana ok. 1929 r. Wymiary: 81 x 56 x 41 cm 42 43

2. RZEŹB ALNE Y MONUMENT Y MONUMENT ALNE 2. RZEŹB Popiersie do projektu pomnika – fontanny Wisła Projekt pomnika – fontanny Wisła gips patynowany ok. 1937 r. Wymiary: 86 x 104 x 43 cm gips 1936/1937 r. Wymiary: 168 x 68 x 67 cm 44 45

2. RZEŹB ALNE Y MONUMENT Y MONUMENT ALNE 2. RZEŹB Projekt pomnika nagrobnego Pożegnanie z matką Projekt pomnika, Król Stefan Batory terakota 1912/1913 r. Wymiary: 29 x 12 x 16 cm brąz 1932/1933 r. Wymiary: 48 x 14 x 14 cm 46 47

2. RZEŹB ALNE Y MONUMENT Y MONUMENT ALNE 2. RZEŹB Projekt sarkofagu królowej Jadwigi terakota ok. 1903 Wymiary: 13 x 12,5 x 29 cm 48 49

51

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Maska, autoportret Ischias. Sam o sobie Głowa mężczyzny terakota 1932 r. Wymiary: 33 x 22 x 18 cm drewno lipowe 1940 r. Wymiary: 41,2 x 29 x 18 cm 52 53

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Głowa Wodnika Głowa orła drewno lipowe 1928/1929 r. Wymiary: 50 x 33 x 35 cm drewno 1941 r. Wymiary: 55 x 7,5 x 15 cm 54 55

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Maska, głowa mężczyzny Głowa mężczyzny glina palona czas powstania nieznany Wymiary: 34 x 22,5 x 11 cm drewno lipowe lata 20. XX w. Wymiary: 56 x 29 x 19,5 cm 56 57

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Wyzwolenie Smutna terakota 1912 r. Wymiary: 37 x 17 x 20 cm brąz 1904 r. Wymiary: 46 x 21 x 26 cm 58 59

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Główka dziecka Dziewczynka drewno 1930 r. Wymiary: 30 x 20 x 17,5 cm terakota glazurowana 1912/1913 r. Wymiary: 23 x 9 cm 60 61

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Troje bawiących się dzieci terakota 1926 r. Wymiary: 18,5 x 14 x 13 cm 62 63

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Projekt, Matka Boska z Dzieciątkiem Madonna (Immaculata) gips 1917 r. Wymiary: 55,5 x 19 x 16 cm terakota 1911/1912 r. Wymiary: 49 x 17,5 x 18,5 cm 64 65

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Król Dawid Procarz Szklic Polityka terakota 1928 r. Wymiary: 46,5 x 24,5 x 28 cm terakota ok. 1906 r. Wymiary: 40 x 20 x 16 cm 66 67

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Szklic Beliniacy (ułani Beliny) Szkic, Lilla Weneda terakota 1916 r. Wymiary: 27 x 36 x 16 cm terakota 1911 r. Wymiary: 44 x 19,5 x 15 cm 68 69

3 ZNE . RZEŹB Y SYMBOLIC Y SYMBOLIC . RZEŹB ZNE 3 Rozczesująca włosy Szkic, Nie padaj deszczu terakota 1905/1906 r. Wymiary: 27 x 27 x 22,5 cm terakota 1925/1926 r. Wymiary: 19 x 11,5 x 16,5 cm 70 71

73

ZNE 4. RZEŹB C Y AST Y ANIMALIST ANT ZNE I F C Y Y C ZNE I F ANT Y ANIMALIST AST Y C 4. RZEŹB ZNE Leśny mędrzec terakota 1935 r. Wymiary: 29 x 18 x 35 cm 74 75

ZNE 4. RZEŹB C Y AST Y ANIMALIST ANT ZNE I F C Y Y C ZNE I F ANT Y ANIMALIST AST Y C 4. RZEŹB ZNE Płaskorzeźba, Żubr Małpolud gips 1935 r. Wymiary: 50 x 65,5 x 10 cm terakota 1910 r. Wymiary: 29 x 13,5 x 19 cm 76 77

ZNE 4. RZEŹB C Y AST Y ANIMALIST ANT ZNE I F C Y Y C ZNE I F ANT Y ANIMALIST AST Y C 4. RZEŹB ZNE Capek biały Szkic, Sowa ceramika glazurowana 1926 r. Wymiary: 35 x 19 x 47 cm gips 1902/1903 r. Wymiary: 37 x 21 x 23 cm 78 79

ZNE 4. RZEŹB C Y AST Y ANIMALIST ANT ZNE I F C Y Y C ZNE I F ANT Y ANIMALIST AST Y C 4. RZEŹB ZNE Zaklęta w ptaka Chimera skrzydlata terakota 1941 r. Wymiary: 35 x 23 x 26,5 cm ceramika glazurowana 1933/1934 r. Wymiary: 42 x 16,5 x 17 cm 80 81

ZNE 4. RZEŹB C Y AST Y ANIMALIST ANT ZNE I F C Y Y C ZNE I F ANT Y ANIMALIST AST Y C 4. RZEŹB ZNE Śpiący kogutek Złote jabłka ceramika wielobarwna glazurowana 1926/1927 r. Wymiary: 16 x 7,5 x 16 cm ceramika wielobarwna glazurowana 1927 r. Wymiary: 36 x 16,5 x 20,5 cm 82 83

ZNE 4. RZEŹB C Y AST Y ANIMALIST ANT ZNE I F C Y Y C ZNE I F ANT Y ANIMALIST AST Y C 4. RZEŹB ZNE Królewna Kotka Szkic, Królewna Kotka gips ok. 1928 r. Wymiary: 47 x 22 x 26 cm terakota ok. 1928 r. Wymiary: 32 x 17 x 16,5 cm 84 85

ZNE 4. RZEŹB C Y AST Y ANIMALIST ANT ZNE I F C Y Y C ZNE I F ANT Y ANIMALIST AST Y C 4. RZEŹB ZNE Twardowski na kogucie Walka centaurzycy z młodzieńcem terakota 1939 r. Wymiary: 47 x 17 x 30,5 cm terakota 1916 r. Wymiary: 37 x 37 x 30 cm 86 87

89

5. CERAMIKA 5. CERAMIKA Świecznik Apis Waza z Faetonem powożącym czwórką koni terakota 1941/1942 r. Wymiary: 37 x 15,5 x 21 cm ceramika czas powstania nieznany Wymiary: 35 x 35 cm 90 91

5. CERAMIKA 5. CERAMIKA Waza z dziećmi grającymi na instrumentach strunowych Waza z dziećmi i kozłami ceramika glazurowana 1916 r. Wymiary: 41 x 47 cm ceramika wielobarwna glazurowana 1936 r. Wymiary: 22 x 31 cm 92 93

95

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Plakieta, Sam sobie w maju Plakieta, Jan Zych terakota 1929 r. Wymiary: 32 x 17,4 cm terakota 1948 r. Wymiary: 25,5 x 7,5 cm 96 97

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Plakieta, córka artysty Dusia Plakieta, syn artysty Danuś gips 1912 r. Wymiary: 24 x 18,7 cm gips 1908 r. Wymiary: 19,5 x 19 cm 98 99

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Projekt medalionu eliptycznego, Madonna z Dzieciątkiem Medalion, Leonard Lepszy terakota czas powstania nieznany Wymiary: 39 x 30 cm terakota 1918 r. Wymiary: średnica 30 cm 100 101

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Plakieta, Mikołaj Kopernik Medalion, Edward Goldstein terakota 1948 r. Wymiary: średnica 24 cm terakota patynowana ok. 1921 r. Wymiary: średnica 13 cm 102 103

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Plakieta, Fryderyk Chopin Matryce odlewnicze, Fryderyk Chopin gips 1933 r. Wymiary: średnica 25 cm gips 1950 r. Wymiary: średnica 28 cm 104 105

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Matryca odlewnicza, motyw Pegaza do medalionu Matryce odlewnicze Leona Wyczółkowskiego gips czas powstania nieznany Wymiary: średnica 32 cm gips czas powstania nieznany Wymiary: średnica 27,6 cm 106 107

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Projekt medalu, Matryca medalu, XXV – lecie Muzeum Narodowego w Krakowie XXV – lecie Muzeum Narodowego w Krakowie gips 1908 r. Wymiary: średnica 6 cm gips 1908 r. Wymiary: 6,3 x 13,3 cm 108 109

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Projekt medalu, Julian Fałat Matryca medalu, Julian Fałat gips 1912 r. Wymiary: średnica 6 cm gips 1912 r. Wymiary: średnica 6,3 x 13,3 cm 110 111

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Projekt medalu, Stanisław Tarnowski Matryca medalu, Stanisław Tarnowski gips 1909 r. Wymiary: średnica 6 cm gips 1909 r. Wymiary: 6,3 x 13,3 cm 112 113

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Medal, Józef Piłsudski Projekt medalu, Józef Piłsudski brąz 1917 r. Wymiary: średnica 6 cm gips 1917 r. Wymiary: średnica 6 cm 114 115

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Medal, Tadeusz Kościuszko Projekt medalu, Tadeusz Kościuszko brąz 1917 r. Wymiary: średnica 6 cm gips 1917 r. Wymiary: średnica 6 cm 116 117

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Medal, Józef Poniatowski Projekt medalu, Józef Poniatowski brąz 1913 r. Wymiary: średnica 5 cm gips 1913 r. Wymiary: średnica 5 cm 118 119

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Medal, Zdzisław Tarnowski Projekt medalu, Zdzisław Tarnowski brąz 1926 r. Wymiary: średnica 8 cm gips 1926 r. Wymiary: średnica 8 cm 120 121

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Odznaka Plebiscytowa Śląska brąz 1920 – 1921 r. Wymiary: średnica 2 cm 122 123

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Plakieta, Eryk Br. Diller Plakieta, Eryk Br. Diller brąz 1917 r. Wymiary: 6,5 x 5 cm gips 1917 r. Wymiary: 6,5 x 5 cm 124 125

O 6. MED W ALIERST ALIERST W 6. MED O Plakietka, Błogosławieni miłosierni Projekt plakietki, Błogosławieni miłosierni brąz 1914 – 1918 r. Wymiary: 5,5 x 8 cm gips 1914 – 1918 r. Wymiary: 5,5 x 8 cm 126 127

129

7 O . MAL W ARST ARST W . MAL O 7 Widok z Paryża olej 1892 r. Wymiary: 30 x 38 cm 130 131

7 O . MAL W ARST ARST W . MAL O 7 Widok z Paryża olej 1892 r. Wymiary: 30 x 38 cm 132 133

8 ZKI . MED C ASZ ALE, OD ANTEGO L ZNA C ONST ZENIA I INNE P TKI K AMIĄ AMIĄ TKI K ZENIA I INNE P ONST C ZNA ANTEGO L ALE, OD ASZ C . MED ZKI 8 Szkicownik Konstantego Laszczki Kaseta z narzędziami Konstantego Laszczki Laska Artysty 136 137

8 ZKI . MED C ASZ ALE, OD ANTEGO L ZNA C ONST ZENIA I INNE P TKI K AMIĄ AMIĄ TKI K ZENIA I INNE P ONST C ZNA ANTEGO L ALE, OD ASZ C . MED ZKI 8 Stojaki z pracowni Artysty 138138 139 139

8 ZKI . MED C ASZ ALE, OD ANTEGO L ZNA C ONST ZENIA I INNE P TKI K AMIĄ AMIĄ TKI K ZENIA I INNE P ONST C ZNA ANTEGO L Złoty medal z Powszechnej Wystawy Krajowej ALE, OD Dyplom nadania honorowego obywatelstwa gminy Rudzienko w Poznaniu, przyznany w 1929 r. ASZ C . MED ZKI 8 Brązowy medal wystawy w Saint Louis (USA), Dyplom honorowy z nadania godności honorowego przyznany w 1904 r. członka towarzystwa ASP w Krakowie, 1936 r. 140 141

8 ZKI . MED C ASZ Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, ALE, OD przyznany w 1955 r. ANTEGO L ZNA C ONST ZENIA I INNE P TKI K AMIĄ AMIĄ TKI K ZENIA I INNE P ONST C ZNA ANTEGO L Krzyż Komandorski Orderu Krzyż Kawalerski ALE, OD Odrodzenia Polski z Gwiazdą, Orderu Odrodzenia Polski ASZ przyznany w 1923 r. C . MED ZKI 8 Austriacki Krzyż Korony Austriacki krzyż zasługi Złoty Wawrzyn Akademicki Cesarskiej, przyznany przyznany przez Polskiej Akademii Literatury w 1915 r. cesarza Franciszka Józefa I 142 143

145

9 CHA . Z W Y ALIZKI JANA Z ALIZKI JANA Z Y . Z W CHA 9 146 147

9 CHA . Z W Y ALIZKI JANA Z ALIZKI JANA Z Y . Z W CHA 9 148 149

Głaz-pomnik w Makówcu Dużym, odsłonięty w 1977 r. 9 CHA . Z W Y ALIZKI JANA Z ALIZKI JANA Z Y . Z W CHA 9 Jan Zych w Krynicy Zdrój, 1972 r. Jan Zych z Bogdanem Laszczką, synem Konstantego Jan Zych z Konstantym Laszczką Jan Zych z Konstantym Laszczką Jan Zych Jan Zych Jan Zych, w oddali szkoła w Dobrem Jan Zych Jan Zych Jan Zych z Konstantym Laszczką Jan Zych z nauczycielami przy pomniku Józefa Piłsudskiego 150 151

9 CHA . Z W Y ALIZKI JANA Z ALIZKI JANA Z Y . Z W CHA 9 Jan Zych Pomnik Konstantego Laszczki Pomnik w Makówcu Dużym, Uroczystość otwarcia Społecznego przed szkołą w Dobrem upamiętniający bitwę z 1831 r. Muzeum Konstantego Laszczki, 1971 r. Uroczystość z okazji rocznicy bitwy pod Iganiami z 1831 r. Uroczystość pobrania urny ziemi w Makówcu Dużym, w celu złożenia jej w Krakowie, 1936 r. Pierwsza siedziba muzeum - sala w szkole podstawowej w Dobrem Pusty cokół przed szkołą w Dobrem, po zdjęciu popiersia J. Piłsudskiego Uczniowie z Dobrego z Konstantym Laszczką, Kraków ok. 1947 r. 152 153

9 CHA . Z W Y ALIZKI JANA Z ALIZKI JANA Z Y . Z W CHA 9 List Czesława Laszczki do Jana Zycha List Bogdana Laszczki do Jana Zycha List Czesława Laszczki do Jana Zycha List Jadwigi Wierzbiańskiej do Jana Zycha List Czesława Laszczki do Jana Zycha List Jadwigi Wierzbiańskiej do Jana Zycha 154 155

9 CHA . Z W Y List Bogdana Laszczki ALIZKI JANA Z do Jana Zycha ALIZKI JANA Z Y . Z W CHA 9 List Jadwigi Wierzbiańskiej do Jana Zycha List Janiny Murczyńskiej do Jana Zycha List Konstantego Laszczki do Jana Zycha List Wandy Domańskiej do Jana Zycha 156 157

CHA Y ALIZKI JANA Z . Z W 9 List Konstantego Laszczki do Jana Zycha List Konstantego Laszczki do proboszcza 158 159