Mobing u Crnoj Gori UVOD Pravo na rad i slobodu rada kao tekovina ustavnih određenja demokratskih društava bilježi dug istorijat, a u naučnoj i stručnoj literaturi interpretaciju koja upućuje na nova promišljanja o vrijednostima i značaju rada i zdravog radnog okruženja, te jednakih mogućnosti za žene i muškarce na radnom mjestu. U savremenom svijetu jasno se ističe odgovornost države i poslodavaca da obezbijede zaštitu ugleda i dostojanstva zaposlenih na radnom mjestu. Bez obzira da li se radi o psihičkom, diskriminatornom ili seksualnom zlostavljanju, nasilje na radnom mjestu zaslužuje posebnu pažnju, zato što su zaposleni osnovna vrijednost organizacije, u javnom i privatnom sektoru. Zlostavljanje na radu ili u vezi sa radom (mobing) je pojava koja se odvija upravo na radnom mjestu, s negativnim posljedicama po pojedinca i radnu sredinu, uz značajnu socijalnu i ekonomsku cijenu za cjelokupno društvo. U pitanju je psihosocijalni faktor rizika, koji sve više pogađa zaposlene u Crnoj Gori, u svim sferama radnih odnosa. Dok istraživanja i sudska praksa ukazuju da su žene češće žrtve mobinga, diskriminacije i seksualnog uznemiravanja na radnom mjestu, žrtva može postati bilo koji zaposleni, bez obzira na pol, dob, socijalni status, stepen obrazovanja, radnu ili profesionalnu poziciju. Iako je mobing prepoznat u domaćoj zakonskoj regulativi već deceniju, implementacija propisa i njihovo tumačenje od strane sudova i inspekcijskih organa ostaje pod znakom pitanja, što je jedan od motiva da se deset godina nakon otpočinjanja implementacije Zakona o zabrani zlostavljanja na radu u Crnoj Gori, sagleda efikasnost i učinkovitost postojećeg pravnog okvira. Cilj studije Mobing u Crnoj Gori je podizanje svijesti i upozorenje na narastajuću prisutnost mobinga u Crnoj Gori, edukacija kako da prepoznamo šta je mobing i preveniramo ga kroz kvalitetnu organizacionu politiku i praksu, agilniju i kvalitetniju implementaciju zakonodavnog okvira, te unaprjeđenje istog. U uvodnom dijelu sadržana je razrada definicije mobinga, uzroka i posljedica zlostavljanja na radnom mjestu, aktera, mehanizama zaštite žrtava i prevencije pojave mobinga. Sastavni dio studije je i kvantitativna, dokumentarna i deskriptivna analiza donešenih pravosnažnih sudskih presuda u Crnoj Gori na temu mobinga, tokom desetogodišnjeg perioda od usvajanja Zakona o zabrani zlostavljanja na radu 3