เงิน: อดีต ปัจจุบัน และอนาคต 110 อื�นขีองบล่็อกเชน เช่น การ์เขีียนชุดคำส้�งใหคำน� วณิธร์ุ กร์ร์มก่อนบน้ ทก้ ขีอ� ม้ล่ ซ้�งเป็นที�มาขีอง smart contract ที�ทำให�สามาร์ถ้นำมาให�บร์ิการ์ทางการ์เงิน 39 แบบกร์ะจายศ้นย์ได� คำว่าบล่็อกเชนมาจากก�อนขี�อม้ล่ (block) ที�ถ้้กนำมาเชื�อมติ่อก้น เป็นห่วงโซ ่(chain) เป็นเทคโนโล่ยในกี าร์เก็บขีอ� ม้ล่ปร์ะเภทหน้�ง Yaga แล่ะคณิะ (2019) กล่่าวว่าการ์สร์�างความเช�อื ถ้ือแล่ะยอมร์้บขีองขี�อม้ล่ในบล่็อกเชน ปร์ะกอบด�วยคุณิล่้กษณิะสี�อย่าง ด้งนี� 1. Ledger การ์เก็บขี�อม้ล่เป็นล่้กษณิะบ้นท้กเพิิ�มเท่าน้�น (append only) ทำให�เห็นธุร์กร์ร์มท้�งหมดที�เคยเกิดขี้�นในอดีติ ไม่สามาร์ถ้กล่้บไปย�อน หร์ือแก�ไขีได� (irreversible) 2. Secure การ์บน้ ทก้ ขีอ� ม้ล่ในบล่็อกเชนติอง� มีกร์ะบวนการ์เขีา� ร์หส้ (cryptography) ทำให�ม้�นใจได�ว่าขี�อม้ล่ที�ถ้้กบ้นท้กล่งไปไม่ได�ถ้้กบิดเบือน 3. Shared ขีอ� ม้ล่ชุดเดียวกน้ ถ้ก้ ร์่วมกนเ้ ก็บโดยหล่ายฝ่าย ไม่ไดเ� ก็บอย่ ้ ก้บใคร์เพิียงคนเดียว ทำให�ขี�อม้ล่มีความโปร์่งใสในหม้่ผู้้�ที�เก็บขี�อม้ล่ร์่วมก้น ซ้�งร์ปแบบสามา้ ร์ถ้เป็นได�ท้�งแบบวงปิด (private, permissioned) แล่ะแบบ สาธาร์ณิะ (public, permissionless) โดยแบบวงปิดจะผู้้�ร์่วมที�กำหนดไว�แล่�ว แล่ะใช�งานได�เฉพิาะผู้้�ที�ร์้บอนุญ่าติ ส่วนแบบสาธาร์ณิะให�ทุกคนสามาร์ถ้เขี�า มาด้ (open) แล่ะร์่วมเก็บขี�อม้ล่ได�อย่างอิสร์ะ (public) 4. Distributed ขีอ� ม้ล่ขีองบล่็อกเชนกร์ะจายกนเ้ ก็บหล่ายท ี� โดยผู้ท้� ี� เก็บขี�อม้ล่เร์ียกว่าโหนด (node) เป็นคำที�ม้กใช�ก้บร์ะบบเคร์ือขี่าย (network) เมื�อมีหล่ายโหนดก็ทำให�ถ้้กโจมติีแก�ไขีขี�อม้ล่ได�ยาก การ์บ้งค้บให�ทุกคน ร์้บธุร์กร์ร์มขีองตินให�เป็น “ความจร์ิง” สามาร์ถ้ทำได�หากควบคุมกำล่้งการ์ ปร์ะมวล่ขีองโหนดมากกว่าคร์�ง้ (ม้กปัดขี้�นเป็น 51% เพิื�อความง่ายติ่อการ์ สื�อสาร์) ซ้�งทำได�ยากหากมีการ์กร์ะจายติ้วที�มากพิอ 39 ผู้้้อ่านที่้�สนใจัประเด็นที่างเที่คินิคิแล่ะการที่ำางานขีองบล่็อกเชนแล่ะบิติคิอย้น์เชิงล่ึกกว่าที่้�อธิบาย้ใน หนังสือเล่่มน้� สามารถหาขี้อม้ล่เพิ่ิมได้ในหนังสือ Blockchain for Government Services การใช้ � งานเที่คิโนโล่ย้้บล่็อกเชนสำาหรับภาคิรัฐ ที่้�ติ้พิ่ิมพิ่์ ในปี 2562 โดย้สำานักพิ่ัฒนารัฐบาล่ดิจัิที่ัล่ Blockchain Technology: Beyond Cryptocurrencies บล่็อกเชน ... ที่้�มากกว่าเงินคิริปโที่ ที่้�ติ้พิ่ิมพิ่์ โดย้สำานักงาน พิ่ัฒนาธุรกรรมที่างอิเล่็กที่รอนิกส์ กระที่รวงดิจัิที่ัล่เพิ่�ือเศรษฐกิจัแล่ะสังคิมในปี 2564 แล่ะบที่คิวาม เรื�อง Blockchain Technology Overview ขีอง National Institute of Standards and Technology, U.S. Department of Commerce ที่้�เขี้ย้นโดย้ Yaga แล่ะคิณะ (2019)