เงิน: อดีต ปัจจุบัน และอนาคต 60 กงว้ ล่นี�ได� ซ้�งยำใ� หเ� ห็นถ้งคว้ ามสำค้ญ่ขีองเงินติร์าในฐานะหน่วยวดทาง้ บ้ญ่ชี ที�ทำให�สินทร์้พิย์ทางการ์เงินอื�นสามาร์ถ้เป็นสื�อกล่างเพิื�อชำร์ะได� ดวยเห� ตินุ ี�หล่กท้ ร์้พิยก์ ็สามาร์ถ้ทำหนา� ท�คี ล่ายเ� งินไดเ� ช่นกนแ้ มอ� าจ มคี ณิุ สมบติ้ ิไม่คร์บถ้วน� เช่น อาจไม่สามาร์ถ้ร์กษาคว้ ามเป็นส่วนติวไ้ ดเห� มือน ธนบ้ติร์ หร์ือไม่สามาร์ถ้ยืนย้นการ์ชำร์ะขี้�นได�ท้นทีเนื�องจากกร์ะบวนการ์ขีอง นายทะเบียน แติ่หากสามาร์ถ้ยอมร์้บความไม่สะดวกเหล่่านี�ได� ก็สามาร์ถ้ใช� ชำร์ะไดเ� ช่นกน้ ทำใหสามา� ร์ถ้พิิจาร์ณิาเป็นเงินใน (inside money) ที�ออกโดย ภาคเอกชน (privately-issued money) ปร์ะเภทหน้�งได� แล่ะด�วยหล่ก้ การ์ เดียวก้นนี� ภาคคร์้วเร์ือนเองก็สามาร์ถ้สร์�างเงินในได�ด�วยการ์ออกหนี�สิน การ์เงินร์ะหว่างก้นโดยติร์ง (peer-to-peer financial liability) แติ่เนื�องจาก เงินในขีองภาคคร์้วเร์ือนอาจจะไม่ได�มีความเป็นมาติร์ฐาน ไม่ได�เปล่ี�ยนมือ ได�โดยง่ายเพิร์าะอาจไม่มีติล่าดร์อง มีการ์จำก้ดการ์ส้�งจ่าย แล่ะมีการ์ร์ะบุติ้ว ติน จ้งทำให�คุณิสมบ้ติิในการ์เป็นเงินไม่ส้งเท่าเงินในขีองภาคร์้ฐ โดยเฉพิาะ ธนบ้ติร์แล่ะเหร์ียญ่กษาปณิ์ กล่องท่� 3 เงินท่�ออกโดียีภาคเอกชนและ Free Banking ศติวรรษที่้� 17 เป็นยุ้คิที่้�รุ่งเรืองขีองฮอล่แล่นด์ (ช�ือเก่าขีองเนเธอร์แล่นด์) ระบบเศรษฐกิจัแล่ะการเงินขีองฮอล่แล่นด์เป็นติ้นแบบขีองร้ปแบบการที่ำาธุรกิจัมากมาย้ ในยุ้คิปัจัจัุบัน ไม่ว่าจัะเป็นการขีาย้หุ้นสามัญในบริษัที่จัำากัดขีอง Dutch East India Company ที่้� ก่ อติั�งในปี 1602 ไปจันถึงการก่อติั�ง Amsterdam Stock Exchange ในปีเด้ย้วกันเพิ่ื�อที่ำาให้ หุ้นสามัญสามารถเปล่้�ย้นมือได้ง่าย้ ถือเป็นติล่าดหล่ักที่รัพิ่ย้์แห่งแรกขีองโล่ก � ในช่วงที่้�เมืองอัมสเติอร์ดัมกำาล่ังถือกำาเนิดขีึนในฐานะศ้นย้์กล่างที่างการคิ้าก็ได้ ประสบปัญหาที่้�ศ้นย้์กล่างที่ั�งหล่าย้มักเจัอ คิือม้เงินสกุล่ติ่างๆ ที่้�หล่ั�งไหล่จัากที่ั�วสารที่ิศมารวม กันอย้้่ในเมือง เนื�องจัากยุ้คินั�นใช้ โล่หะม้คิ่าแที่นเงินก็ที่ำาให้ม้เหร้ย้ญกษาปณ์ติ่างชาติิมากมาย้ แม้กระที่ั�งภาย้ในประเที่ศม้ย้ังโรงกษาปณ์ขีองรัฐอ้ก 14 แห่งแล่ะขีองเอกชนอ้ก 40 แห่ง ที่้� ติ่ างก็ผู้ล่ิติเหร้ย้ญกษาปณ์ขีองตินออกมา15 ที่ำาให้ม้ที่ั�งเงินขีองรัฐแล่ะเอกชนในแล่ะ ติ่างประเที่ศปะปนกันไปหมด บ้างก็ม้ขีนาดแติกติ่างกัน คิุณภาพิ่แติกติ่างกัน บางเหร้ย้ญ ก็โดนด้อย้คิ่า (debase) เมื�อเปร้ย้บเที่้ย้บกับม้ล่คิ่าหน้าเหร้ย้ญด้วย้วิธ้ติ่างๆ นานา (เช่น การเล่็มเหร้ย้ญหรือผู้สมโล่หะอื�นเขี้าไป) เหร้ย้ญที่้�ไม่ได้รับคิวามนิย้มถ้กรับชำาระใน � � ราคิาที่้�ติำากว่าม้ล่คิ่าโล่หะซึ่ึงอาจัส้งถึง 10% ในขีณะที่้�เหร้ย้ญคิุณภาพิ่ด้ถ้กกักติุนจันในระบบ � เหล่ือแติ่เงินคิุณภาพิ่ติำาติาม Gresham’s law จันเงินไม่เพิ่้ย้งพิ่อในระบบ 15 The Tontine Coffee-House, “How the Bank of Amsterdam changed money”, 7 December 2020.