ο ο 28 | 2023 | 1 & 2 Χρήστος Τσιώτης οφειλέτη, στη συνολική απαλλοτρίωσή του από το δικαίωμα της διάθεσης και πρόσκτησης περιου- σίας (βλ. άρ. 93 ΚΑφ αλλά και άρ. 997 παρ. 1 και 958 παρ. 1 ΚΠολΔ) και στη γενικότερη περιέλευση της νομικής του μη κατάστασης στη βούληση τρίτων προσώπων. Δεν είναι, μάλιστα, λάθος να παρα- Α πεμφθεί κανείς στον πρόγονο θεσμό της σχέσης Ρ nexum και nexus του Ρωμαϊκού Δικαίου, όπου κατά Θ τη Δωδεκάδελτο (ειδικά το σύνολο της τρίτης δέλτου) επί περιπτώσει διαρκούς υπερημερίας οφει- Ρ Α λέτη, νομικό φαινόμενο αντιστοιχούν στη σημερινή παύση πληρωμών του άρ. 77 παρ. 1 ΚΑφ, το σύνολο των δανειστών πράττοντας από κοινού (πρβλ. τη σημερινή έννοια της ομάδας των πιστω- 14 τών) είχαν πολλαπλές επιλογές. Ειδικά δηλαδή, είτε πωλούσαν πέραν του Τίβερη τον οφειλέτη και ικανοποιούντο από το τίμημα (πρβλ. ενδεχομένως πλην όμως ίσως παρακινδυνευμένα και ατυχώς τον θεσμό του άρ. 79 παρ. 1 εδ. β΄ ΚΑφ) είτε τεμάχιζαν το σώμα του και παίρναν συμβολικά κάποιο 15 εκ των άκρων κατά την αναλογία της οφειλής τους προς το σύνολο των πιστώσεων . Είναι σαφές ότι οι πρακτικές αυτές, ακόμα και μετά τον έντονο εξανθρωπισμό που επιφύλαξε ο Δια- ου ου φωτισμός και η γενικότερη ευρωπαΐζουσα επαναστατική τάση του 18 και 19 αιώνα, δύσκολα θα μπορούσαν αζημίως να εφαρμοστούν στις περιπτώσεις αμιγώς αστικών ευθυνών, όπου οι απαιτή- σεις των δανειστών παρουσιάζουν μια πιο ανεκτική διάθεση, ενώ δεν απαντούν σε τέτοιο βαθμό η ταχύτητα και τα αλληλοσυμπληρούμενα και εξαρτώμενα αλλήλοις συμφέροντα. Διαφαίνεται, δη- λαδή, τουλάχιστον αναγκαίο, αν όχι λογικό, να νομιμοποιούνται πρακτικές «βάρβαρες», όταν η μη εφαρμογή τους δύναται να παραλύει συστηματικά το οικονομικό και κοινωνικό δόμημα, αν όχι να οδηγεί τελικώς σε αυτοδικίες. Τα σενάρια αυτά είναι αρκούντως δυνατά και ελλοχεύοντα στην περί- πτωση των εμπορικών συναλλαγών. Ως εκ τούτου, συνάγονται αρκετά καίρια συμπεράσματα για την τελική σποραδική εξαίρεση των μη εμπόρων σε ένα σύστημα ταχείας και μάλλον «χονδροειδούς» εκτέλεσης από κάποιες δικαιοταξίες, η οποία όμως (ενν. εξαίρεση) σταδιακά πλέον αρχίζει να περιο- ρίζεται εξαιτίας ενδεχομένως έτερων συμφερόντων, όπως η ρευστότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων. ΙΙΙ. Η μετά τον ν. 4738/2020 μορφή και απόδοση πτωχευτικής ικανότητας με έμφαση στο φαινόμενο της πτώχευσης μη εμπόρων 16 Σύμφωνα με μια πανηγυρική διατύπωση, ο νομοθέτης του ν. 4738/2020 προέβη στο «μεγάλο βήμα» της υπαγωγής των προσώπων δικαίου που δεν επιδιώκουν εμπορικό σκοπό, αλλά μόνο οικονομικό, ήτοι τους μη έχοντες εμπορική ιδιότητα βάσει τυπικού ή ουσιαστικού κριτηρίου, αλλά διατηρούντες δικαιοκτητική ικανότητα, στην κοινώς εγνωσμένη πτωχευτική διαδικασία του άρ. 75 επ. ΚΑφ. Ως προς, μάλιστα, το σημείο αναγκαίας συνάφειας μεταξύ δικαιοκτητικής και πτωχευτικής ικανότητας, καίτοι έχει ήδη αναλυθεί ανωτέρω, ανακύπτει έτερη προβληματική αναφορικά με τις οντότητες τις υπαγόμενες στο καθεστώς των άρ. 62 παρ. 1 εδ. β΄ και 951 παρ. 1 εδ. β΄ ΚΠολΔ και τη δυνητικά, αν και κατ’ αρχήν αποφατική, δυνατότητα υπαγωγής στην πτωχευτική διαδικασία. Το ζήτημα αυτό θα αναλυθεί παρακάτω. Η διατύπωση, όμως, ότι η υπαγωγή άνευ εμπορικής ιδιότητας προσώπων σε καθεστώς συλλογικής 17 εκτέλεσης αποτελεί μεγάλο βήμα —ειδικά συναρτώντας την με την καινοφάνειά της— πρέπει κα- ταρχήν να μη γίνει δεκτή, ενόψει των διατάξεων του ν. 3869/2010, που δημιούργησε πλαίσιο για 14 Βλ. Νάκο Γεώργιο, Εισηγήσεις Ρωμαϊκού Δικαίου, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1999, σσ. 20-21 αναφορικά με την κατάσταση ελευθερίας στο πρόσωπο του Ρωμαίου πολίτη, ως μέρος της ταυτότητας της personae, καθώς και τη συ- νέπεια της απώλειάς της. 15 Αυτολεξεί η τρίτη δέλτος της Δωδεκαδέλτου: tertiis nundinis partis secanto, si plus minusve secuerunt, se fraude esto(μτφρ: Κατά την τρίτη ημέρα της αγοράς, οι περισσότεροι πιστωτές έκοβαν σε κομμάτια το σώμα του οφειλέτη. Εάν αυτοί έκοβαν περισσότερα ή λιγότερα κομμάτια απ’ όσα ήταν τα δικά τους μερίδια, δεν έφεραν κάποια ευθύνη) βλ. και Aulus Gellius, Attic Nights, 20. 1.48-52. 16 Σωτηρόπουλος Γεώργιος, «Ο νέος πτωχευτικός κώδικας: Από την “πτώχευση” στην “εξυγίανση” του ελληνικού πτωχευ- τικού δικαίου», ΧρΙΔ, 2008, σσ. 289-303, σελ. 291. 17 Ακριβώς ό.π. Υπαγωγή