Mobing u Crnoj Gori PRAVNA ANALIZA Ovaj segment studije sadrži pregled relevantnog pravnog okvira za zaštitu od zlostavljanja na radu i u vezi sa radom u uporednom međunarodnom pravu i domaćem zakonodavstvu. Dodatno je osvijetljena i diskriminacija na radnom mjestu kao faktor rizika i, po pravilu, sastavni dio mobinga. Prilikom sagledavanja efekata desetogodišnje implementacije domaćeg pravnog okvira koji reguliše zaštitu od mobinga, posebno su analizirani učinci inspekcije rada kao nadzornog organa za sprovođenje Zakona o zabrani zlostavljanja na radu, kao i doprinos crnogorskog pravosuđa zaštiti od mobinga. Sastavni dio analize predstavlja pregled činjeničnog stanja i postupanja pravosuđa u svih sedam slučajeva u kojima je pravosnažno utvrđen mobing tokom prve decenije implementacije Zakona o zabrani zlostavljanja na radu, kao i u slučaju „Špadijer protiv Crne Gore” pred Evropskim sudom za ljudska prava (ESLJP) kojim je žrtva mobinga dobila zadovoljenje, nakon što je prethodno crnogorsko pravosuđe presudilo na štetu tužiteljice, na svim instancama. Posebno je obrađena studija slučaja autorke, čiji je tužbeni zahtjev protiv Radoja Žugića i Centralne banke Crne Gore (CBCG) za utvrđivanje mobinga i diskriminacije pred crnogorskim pravosuđem od aprila 2018. godine. 12. MOBING U MEĐUNARODNOM PRAVU I UPOREDNIM ZAKONODAVSTVIMA Pravo na dostojanstven rad zagarantovano je pravo svakog zaposlenog, komplementarno obavezi poslodavca da stvori bezbjedne uslove rada i zdravo radno okruženje. Na dostojanstvo zaposlenog negativno mogu uticati različita ponašanja, među kojima se posebno ističu mobing i diskriminacija na radnom mjestu. Mobing, ili zlostavljanje na radu i u vezi sa radom, se odražava u neprijateljskoj i neetičkoj komunikaciji koja se duže vrijeme sistematično vrši sa ciljem da se zaposleni dovede u bespomoćan položaj, s ciljem njegove eliminacije iz radnog okruženja. Kao takav, prepoznat je i zabranjen u brojnim uporednim zakonodavstvima, iako su načini njegovog uređivanja različiti. Pojedine države mobing uređuju zakonskim aktima, dok je u drugim mobing regulisan podzakonskim aktima, ponekad i u kombinaciji sa rješenjima koja su sadržana u kolektivnim ugovorima. Ipak, određeni principi su univerzalni: mobing se vezuje za proces rada; ne vezuje se za specifična lična svojstva žrtve ili njenu 27