Mobing u Crnoj Gori 13. MOBING U ZAKONODAVSTVU CRNE GORE Pravo na zaštitu od zlostavljanja na radu i u vezi sa radom u Crnoj Gori ima ustavni i zakonski karakter. Ustavom se jemči dostojanstvo i sigurnost, nepovredivost fizičkog i psihičkog integriteta čovjeka, njegove privatnosti i ličnih prava, kao i to da niko ne smije biti podvrgnut mučenju, nečovječnom ili ponižavajućem postupanju (član 28 Ustava). Do stupanja na snagu Zakona o zabrani zlostavljanja na radu („Sl. list CG” br. 30/12), 08. juna 2012. godine, mobing je bio regulisan Zakonom o zabrani diskriminacije, kao i posebnim odredbama Zakona o radu. Integralni dio Zakona o radu je obaveza poslodavca da obezbijedi uslove rada i organizuje ga primjenom mjera bezbjednosti i zaštite života i zdravlja na radu, kao i da poštuje ličnost i štiti privatnost zaposlenog. Izmjenama Zakona o radu (ZOR) iz decembra 2011. godine uvedene su odredbe o zabrani zlostavljanja na radnom mjestu, odnosno mobing definisan kao „svako ponašanje prema zaposlenom ili grupi zaposlenih kod poslodavca koje se ponavlja, a ima za cilj ili predstavlja povredu dostojanstva, ugleda, ličnog i profesionalnog integriteta, položaja zaposlenog koje izaziva strah ili stvara neprijateljsko, ponižavajuće ili uvredljivo okruženje, pogoršava uslove rada ili dovodi do toga da se zaposleni izoluje ili navede da na sopstvenu inicijativu otkaže 57 ugovor o radu.“ Izmjenama Zakona o radu predviđeno je da će se zaštita od mobinga na radu urediti posebnim zakonom. Na taj način, utvrđen je osnov za donošenje Zakona o zabrani zlostavljanja na radu, kojim je po prvi put ova materija normirana u junu 2012. godine.58 Pored ponašanja koje ima elemente mobinga, koji su prethodno definisani Zakonom o radu i Zakonom o zabrani diskriminacije, Zakon o zabrani zlostavljanja na radu je u definiciju mobinga uključio „i podsticanje ili navođenje drugih na ponašanje koje predstavlja zlostavljanje na radu i u vezi sa radom.” Izvršilac mobinga je, shodno odredbama Zakona, poslodavac sa svojstvom fizičkog lica ili odgovorno lice kod poslodavca sa svojstvom pravnog lica, zaposleni ili grupa zaposlenih kod poslodavca ili treće lice sa kojim zaposleni ili poslodavac dolazi u kontakt prilikom obavljanja poslova na radnom mjestu, koji vrši mobing. Odredbe ovog zakona primjenjuju se i na lica koja su angažovana van radnog odnosa, kao što su: lica na stručnom osposobljavanju i usavršavanju kod poslodavca bez zasnivanja radnog odnosa; učenici i studenti koji su kod poslodavca na praktičnoj obuci; volonteri; lica koja za vrijeme izdržavanja kazne 57 Definicija mobinga u Zakona o radu (vidi: “Službeni list Crne Gore”, br. 074/19 od 30.12.2019, 008/21 od 26.01.2021, 059/21 od 04.06.2021, 068/21 od 23.06.2021) u članu 14 je preuzeta i dopunjena usvojenim lex specialisom - Zakonom o zabrani zlostavljanja o radu. 58 “Službeni list Crne Gore”, br. 030/12 od 08.06.2012, 054/16 od 15.08.2016. 33